Ulu­ru – Awst­ra­li­ýa­nyň öz­bo­luş­ly ga­ýa­sy

Ulu­ru – Awst­ra­li­ýa­nyň öz­bo­luş­ly ga­ýa­sy

Ulu­ru – Awst­ra­li­ýa­nyň öz­bo­luş­ly ga­ýa­sy 2025-03-15 2 Facebook Twitter Pinterest WhatsApp

Awst­ra­li­ýa­nyň meş­hur ýer­le­ri­niň bi­ri bo­lan Ulu­ru ga­ýa­sy öz­bo­luş­ly gör­nü­şi bi­len gö­ren­le­ri haý­ran gal­dyr­ýar. Säh­ra­ly­ga taş­la­nan da­şa meň­ze­ýän bu ga­ýa gü­nüň do­wa­myn­da bir­nä­çe ge­zek daş gör­nü­şi­ni üýt­ge­dip, dür­li reňk­de öw­şün at­ýar. Çä­ge we dür­li mi­ne­ral daş­lar­dan eme­le ge­len bu de­pe Ulu­ru şä­he­rin­dä­ki Ulu­ru – Ka­ta-Týu­ta mil­li se­ýil­gä­hin­de ýer­leş­ýär. 1873-nji ýyl­da üs­tün­den bar­lan bu gaýa baş­ga­ça «Aýers Rok» hem di­ýil­ýär.
346 metr be­ýik­lik­dä­ki bu de­pä­niň tut­ýan meý­da­ny 3,33 inedör­dül ki­lo­metr bo­lup, giň­li­gi 9,4 ki­lo­met­re ýet­ýär. Bu de­pä baş­ga­ça mo­no­lit ga­ýa hem di­ýil­ýär.
Ulu­ru­da ýa­şa­ýan ga­dy­my taý­pa­la­ryň bi­ri bo­lan abo­ri­gen hal­ky üçin mu­kad­des ýer­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýan bu de­pe­de däp-des­sur­lar, mil­li da­ba­ra­lar ge­çi­ril­ýär. 1994-nji ýyl­da Ulu­ru – Ka­ta-Týu­ta mil­li se­ýil­gä­hi ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä me­de­ni mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zil­di. Ol­ga da­gy ýa-da Ol­gas diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan Ulu­ru ga­ýa­sy mil­li se­ýil­gä­hiň 25 ki­lo­metr gün­ba­ta­ryn­da ýer­leş­ýär. Iň ga­dy­my ýer­le­riň – ýa­dy­gär­lik­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýan Ulu­ru de­pe­si­niň eme­le gel­şi ba­ra­da dür­lü­çe pi­kir­ler bar. Kä­bir adam­lar bu de­pä­ni hy­ýa­ly güýç­ler bi­len bag­la­nyş­dyr­ýan bol­sa­lar, köp­ler bu ga­ýa­nyň te­bi­gy ýag­daý­da eme­le ge­len­di­gi­ne ynan­ýar­lar. Bi­ler­men­ler Ulu­ru ga­ýa­syn­da 4 mil­li­on ton­na çä­ge we mi­ne­ral daş­la­ryň bar­dy­gyny çak­la­ýar­lar. Abo­ri­gen däp-des­sur­la­ry­na gö­rä, bu de­pä di­ňe er­kek adam­la­ryň çyk­ma­gy­na rug­sat be­ril­ýär. Em­ma 1964-nji ýyl­dan 2019-njy ýyl­lar ara­ly­gyn­da Ulu­ru ga­ýa­sy­na ja­han­keş­de­le­riň uly top­lu­my, ze­nan­lar hem çyk­dy­lar. Ulu­ru de­pe­si­ne çyk­mak 2019-njy
ýyl­dan baş­lap bü­tin­leý çäklendirildi.
Çöldäki ýa­ly aşa ys­sy ho­wa­sy bo­lan bu ýe­re her ýyl müň­ler­çe sy­ýa­hat­çy bar­ýar. Awst­ra­li­ýa­nyň iň uly ga­ýa­sy bo­lan Ulu­ru de­pe­si­ne aw­tou­lag­ly ba­ryp bol­ýar. Sy­ýa­hat­çy­lar açyk meý­dan­da ça­dyr di­kip, ga­ýa­nyň üýt­gäp dur­ýan tä­sin gör­nü­şi­ni ýa­kyn­dan syn­la­ýar­lar. Ulu­ru ga­ýa­sy Gün şöh­le­si­niň dü­şü­şi­ne bag­ly­lyk­da, ir­den, gü­nor­tan, öý­län we ag­şa­ma­ra sa­ry, gyz­gylt, gül­gün, mä­mi­şi we na­rynç reňk­ler­de şöh­le saç­ýar. Bi­ler­men­ler mu­nuň se­bä­bi­ni ga­ýa­nyň dü­zü­min­dä­ki köp san­ly mi­ne­ral­lar bi­len bag­la­nyş­dyr­ýar­lar. Ga­ýa­ny ýa­kyn­dan syn­la­mak üçin Awst­ra­li­ýa git­me­giň iň amat­ly wag­ty maý we sent­ýabr aý­la­ry ha­sap­lan­ýar. Bu ýer­de sy­ýa­hat­çy­lar üçin Gün ýa­şyp bar­ýar­ka dü­ýe­li we we­lo­si­ped­li ge­ze­lenç­ler gu­ral­ýar.
Ulu­ru ga­ýa­sy­nyň tö­we­re­gin­de süý­dem­di­ri­ji­le­riň 21 gör­nü­şi ýa­şa­ýar. Bu ýer­de gy­zyl ken­gu­ru bi­len bir ha­tar­da, ýyr­ty­jy guş­la­ra, ýy­la­nyň uly gör­nüş­le­ri­ne, ala­ka­la­ra, çöl maý­my­ny­na, haž­žy­gyň dür­li gör­nüş­le­ri­ne, ýa­ba­ny pi­şik, til­ki ýa­ly ýyr­ty­jy­la­ra duş gel­mek bol­ýar. Ösüm­lik dün­ýä­si ba­bat­da bu ýer­de 34 gör­nüş­li öz­bo­luş­ly ösüm­lik­ler ha­sa­ba alyn­dy. Olar­dan mul­ga aga­jy­ny, gy­rym­sy agaç­la­ryň seý­rek duş gel­ýän gör­nüş­le­ri­ni, gül­le­ri we ti­ken­li ha­şal ot­la­ry my­sal ge­tir­mek bo­lar.

Çeşme: zamanturkmenistan.com.tm