«Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi»: geljege maýa goýýar

«Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi»: geljege maýa goýýar

«Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi»: geljege maýa goýýar 2025-04-05 3 Facebook Twitter Pinterest WhatsApp

Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti «Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi» gör­nü­şin­dä­ki bi­rin­ji sam­mi­te gat­naş­dy

4-nji ap­relde Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­syn­da iş sa­pa­ryn­da bol­ýan hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow «Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi» gör­nü­şin­dä­ki bi­rin­ji sam­mi­te gat­naş­dy.

“Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi” for­ma­ty se­bi­tiň ösü­şi­ne, Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi bi­len gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ip, öz ne­ti­je­li­li­gi­ni gör­kez­di. Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri bi­len ÝB-niň ara­syn­da­ky köp­ta­rap­la­ýyn hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len şu ge­zek­ki sam­mi­tiň gün ter­ti­bi­ne söw­da-yk­dy­sa­dy, ma­ýa go­ýum gat­na­şyk­la­ry­ny ber­kit­mek, “ýa­şyl” ener­ge­ti­ka­ny, “ýa­şyl” yk­dy­sa­dy­ýe­ti iler­let­mek, ulag we san­ly ara­gat­na­şy­gy go­wu­lan­dyr­mak, me­de­ni-yn­san­per­wer gat­na­şyk­la­ry gi­ňelt­mek bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­ler gi­ri­zil­di.

Ir bi­len hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň aw­tou­lag ker­we­ni sam­mi­tiň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne — Kong­res mer­ke­zi­ne ta­rap ug­ra­dy. Mer­ke­ziň eý­wa­nyn­da döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zy Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Şaw­kat Mir­zi­ýo­ýew mä­hir­li gar­şy­la­dy.

Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti­niň baş­lyk­lyk et­me­gin­de Sa­mar­kant şä­he­rin­de ge­çi­ri­lýän “Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi” gör­nü­şin­dä­ki ýo­ka­ry de­re­je­li bi­rin­ji sam­mi­te Ga­za­gys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Ka­sym-Žo­mart To­ka­ýew, Gyr­gyz Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Sa­dyr Ža­pa­row, Tä­ji­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Emo­ma­li Rah­mon, Ýew­ro­pa Ge­ňe­şi­niň Baş­ly­gy An­to­nio Koş­ta, Ýew­ro­pa Ko­mis­si­ýa­sy­nyň Baş­ly­gy ha­nym Ur­su­la fon der Lýa­ýen, Ýew­ro­pa­nyň ma­ýa go­ýum ban­ky­nyň ýol­baş­çy­sy ha­nym Nad­ýa Kal­win­ýo, Ýew­ro­pa­nyň tä­ze­le­niş we ösüş ban­ky­nyň ýol­baş­çy­sy ha­nym Odil Re­no-Bas­so hem gat­naş­dy­lar.

Däp bo­lan bi­le­lik­dä­ki su­ra­ta düş­mek da­ba­ra­syn­dan soň­ra, be­lent mer­te­be­li myh­man­lar Kong­res mer­ke­zi­niň uly mej­lis­ler za­ly­na bar­dy­lar. Bu ýer­de “Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi” gör­nü­şin­dä­ki bi­rin­ji sam­mi­tiň mej­li­si ge­çi­ril­di. Pre­zi­dent Şaw­kat Mir­zi­ýo­ýew ýo­ka­ry de­re­je­li du­şu­şy­gy açyp, mej­li­se gat­na­şy­jy­la­ry ýe­ne-de bir ge­zek mü­bä­rek­le­di we “Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi” sam­mi­ti­ni ga­dy­my Sa­mar­kant şä­he­rin­de ge­çir­mek ba­ra­da Öz­be­gis­ta­nyň baş­lan­gy­jy­ny gol­dan­dyk­la­ry üçin hem­me­le­re ho­şal­lyk bil­dir­di. Şeý­le-de öz­bek Li­de­ri çy­ky­şy­nyň do­wa­myn­da Mer­ke­zi Azi­ýa döw­let­le­ri­niň we Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň da­şa­ry sy­ýa­sat eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­nyň ýa­kyn­da Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len no­bat­da­ky du­şu­şy­gy­nyň mö­hüm äh­mi­ýe­ti­ni bel­le­di.

Soň­ra sam­mi­te gat­na­şy­jy­la­ra söz be­ril­di.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedow sam­mi­te gat­na­şy­jy­la­ry mä­hir­li mü­bä­rek­läp, açyk gö­wün­li­li­gi, myh­man­sö­ýer­li­gi we iş­le­mä­ge dö­re­di­len şert­ler üçin Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Şaw­kat Mir­zi­ýo­ýe­we min­net­dar­lyk bil­dir­di.

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz şu gün­ki du­şu­şy­gyň aý­ra­tyn äh­mi­ýe­ti­ne ünsi çekip, Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry­nyň hem-de Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ýo­ka­ry de­re­je­dä­ki şeý­le du­şu­şyk­da il­kin­ji ge­zek gep­le­şik­le­ri ge­çir­ýän­di­gi­ni belledi. Mu­nuň özi öz­bo­luş­ly wa­ka­dyr. Bi­ziň pi­ki­ri­miz­çe, bu gat­na­şy­jy­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy çuň­laş­dyr­ma­gyň, ýa­kyn­laş­ma­ga we gat­na­şyk­la­ryň berk usul­la­ry­ny dö­ret­me­giň ze­rur­dy­gy­na dü­şün­ýän­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz aýt­dy we ara alyp mas­la­hat­laş­ma­la­ryň gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak­da, öza­ra dü­şü­niş­me­gi hem-de anyk yla­la­şyk­la­ry ga­zan­mak­da mö­hüm tap­gyr bol­jak­dy­gy­na ynam bil­dir­di.

Ga­ra­ýyş­la­ryň umu­my­ly­gyn­dan ugur alyp, Mer­ke­zi Azi­ýa­ny pa­ra­hat­, yk­dy­sa­dy taý­dan özü­ne çe­ki­ji, geo­sy­ýa­sy da­wa­la­ra we gap­ma-gar­şy­lyk­la­ra go­şul­ma­ýan dur­nuk­ly se­bit hök­mün­de gör­ýä­ris di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz sö­zü­ni do­wam et­di hem-de Türk­me­nis­ta­nyň öz Bi­ta­rap­lyk hu­kuk ýag­da­ýy­na we hal­ka­ra borç­na­ma­la­ry­na la­ýyk­lyk­da, şu mak­sat­la­ra ýet­mek üçin iş alyp bar­ma­ga taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň 21-nji mart­da 67 döw­le­tiň aw­tor­daş­ly­gyn­da «Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­ly­gy» at­ly Ka­rar­na­ma­ny bi­ra­gyz­dan ka­bul eden­di­gi­ne ün­si çe­kip, bu res­mi­na­ma­ny gol­dan­dyk­la­ry üçin min­net­dar­lyk bil­dir­di. Şeý­le-de Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­myz Ow­ga­nys­tan­da­ky ýag­da­ýy düz­gün­leş­dir­me­giň se­bit­de we bü­tin dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gy, howp­suz­ly­gy üp­jün et­mek­de mö­hüm äh­mi­ýe­ti­ni bel­le­di.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Mer­ke­zi Azi­ýa bi­len Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ara­syn­da­ky yk­dy­sa­dy­ýet­de we ma­ýa go­ýum­lar­da, ener­ge­ti­ka, ulag, söw­da pu­dak­la­ryn­da hyz­mat­daş­ly­gyň müm­kin­çi­lik­le­ri­ne ýo­ka­ry ba­ha be­ril­ýän­di­gi­ni, bu­la­ryň ile­ri tu­tul­ýan ugur­lar ha­sap­lan­ýan­dy­gy­ny aý­dyp, Türk­me­nis­ta­nyň Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi bi­len ne­ti­je­li ener­go­dia­lo­gy tä­ze de­re­je­de ýo­la goý­ma­ga ça­lyş­ýan­dy­gy­ny we bu ugur­da iş ýü­zün­dä­ki ädim­le­ri ät­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ýur­du­my­zyň «ýa­şyl» ener­ge­ti­ka ul­ga­myn­da bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ry ama­la aşyr­mak ug­run­da çy­kyş ed­ýän­di­gi­ni, elekt­rik ener­gi­ýa­sy­ny ön­dür­me­giň kuw­wa­ty­ny art­dyr­ýan­dy­gy­ny we ony Ýew­ro­pa iber­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny bel­läp, elekt­rik ul­gam­lar çäk­le­rin­den geç­ýän döw­let­le­riň bir­le­şen ta­gal­la­sy bo­lan­da, bu tas­la­ma­nyň ýa­kyn wagt­da öza­ra bäh­bit­li­lik esa­syn­da ýe­ri­ne ýe­ti­ril­jek­di­gi­ne ynam bil­dir­di. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz Türk­me­nis­ta­nyň ýel we Gün ener­gi­ýa­sy­ny peý­da­lan­mak­da hem ýew­ro­pa­ly hyz­mat­daş­lar bi­len iş­le­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny, wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy ba­bat­da hyz­mat­daş­lyk et­me­giň müm­kin­çi­li­gi­ne se­ret­mek üçin hem açyk­dy­gy­ny aýt­dy.

Ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa pu­dak­la­ry-da stra­te­gik ugur­lar­dyr. Gün­do­gar — Gün­ba­tar hem-de Gün­ba­tar — Gün­do­gar ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­gam­la­ry­ny dö­ret­mek mu­nuň esa­sy bö­le­gi bo­lup dur­ýar. Bu me­se­le­de Ha­za­rüs­ti ug­ra uly orun ber­ýä­ris. Türk­me­nis­ta­nyň Ha­zar deň­zi­niň ke­na­ryn­da­ky Türk­men­ba­şy Hal­ka­ra de­ňiz por­tu­nyň kuw­wa­ty­ny, şeý­le hem ýur­du­myz­da­ky ýol ul­gam­la­ry­ny şu tas­la­ma üçin ulan­ma­ga taý­ýar­dy­gy­my­zy aýt­mak is­le­ýä­rin.

Kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­ga­myn­da-da Ha­zar deň­zi­niň düý­bün­den ka­bel­le­ri ge­çir­mek ze­rur­ly­gyn­dan we müm­kin­çi­li­gin­den ugur al­ýa­rys. Umu­man, Türk­me­nis­tan Ha­zar deň­zin­de su­was­ty üp­jün­çi­lik ul­gam­la­ry­nyň gu­rul­ma­gy­ny ke­nar­ýa­ka döw­let­le­riň yk­dy­sa­dy ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýär hem-de bäh­bit­le­ri we peý­da­ny deň­hu­kuk­ly ha­sa­ba al­mak esa­syn­da Ýew­ra­zi­ýa se­bi­tin­de ener­ge­ti­ka, yk­dy­sa­dy, ulag dur­nuk­ly­ly­gy­ny üp­jün et­me­giň mö­hüm şer­ti di­ýip ha­sap­la­ýar.

Umu­man al­nan­da, se­bit­de üp­jün­çi­lik tas­la­ma­lar top­lu­my­na Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ma­ýa go­ýum taý­dan tä­sir­li gat­naş­ma­gy­nyň örän wag­tyn­da ädi­len ädim bol­jak­dy­gy­na ynan­ýa­ryn di­ýip, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz nyg­ta­dy we ýur­du­my­zyň Ýew­ro­pa bi­len söw­da­ny has-da gi­ňelt­mek üçin hem açyk­dy­gy­ny, ma­ýa­dar­la­ra do­ly amat­ly şert­le­ri dö­ret­mä­ge taý­ýar­dy­gy­ny aýt­dy we Ýew­ro­pa­nyň kom­pa­ni­ýa­la­ry­ny türk­men ba­za­ryn­da iş­le­mä­ge ça­gyr­dy. Şun­da türk­men ta­ra­py Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­ne ha­ryt­la­ry ibe­ri­ji­le­ri we aly­jy­la­ry gol­da­ma­gyň mak­sat­na­ma­sy­ny taý­ýar­la­mak müm­kin­çi­li­gi­ne se­ret­me­gi tek­lip ed­ýär.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň me­de­ni-yn­san­per­wer hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge we gi­ňelt­mä­ge hem yg­rar­ly­dy­gy­na ün­si çe­kip, Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň köp ýyl­lar­dan bä­ri Mer­ke­zi Azi­ýa se­bi­tin­de dur­mu­şa ge­çir­ýän bi­lim tas­la­ma­la­ry­nyň we mak­sat­na­ma­la­ry­nyň ne­ti­je­li­di­gi­ni min­net­dar­lyk bi­len bel­le­di. Şo­la­ryň ara­syn­da “TACIS-TEM­PUS”, “ERAS­MUS-MUN­DUS”, “DA­RYA” ýa­ly giň ge­rim­li mak­sat­na­ma­lar bar. Hu­su­san-da, Türk­me­nis­tan­da “ERAS­MUS-MUN­DUS” we “ERAS­MUS+” mak­sat­na­ma­la­ry­nyň çäk­le­rin­de ma­gistr mak­sat­na­ma­la­ry, bi­lim ul­ga­myn­da san­ly­laş­dyr­mak, dur­nuk­ly ösü­şi we aka­de­mi­ki yk­jam­ly­gy gol­da­mak bo­ýun­ça 40-dan gow­rak tas­la­ma ama­la aşy­ryl­dy di­ýip, döw­let Baş­tu­ta­ny­myz aýt­dy we bu işi ös­dür­mek­de, hyz­mat­daş­ly­gyň ta­lap­la­ry­na, is­leg­le­ri­ne jo­gap ber­mek bi­len, hü­när­ment bi­li­mi ba­bat­da bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­ny iş­läp taý­ýar­la­mak müm­kin­çi­li­gi­ne se­ret­me­gi tek­lip et­di. Mu­nuň özi ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly kär­ha­na­lar­da iş­le­ýän ýo­ka­ry hü­när­li teh­ni­ki iş­gär­le­ri taý­ýar­la­mak ba­bat­da örän mö­hüm­dir.

Şeý­le-de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz ta­ryh, ar­heo­lo­gi­ýa, et­nog­ra­fi­ýa, me­de­ni-ta­ry­hy mi­ra­syň ýa­dy­gär­lik­le­ri­ni go­rap sak­la­mak bo­ýun­ça bi­le­lik­dä­ki yl­my-bar­lag tas­la­ma­la­ry­ny iş­jeň­leş­dir­me­gi tek­lip edip, sy­ýa­hat­çy­lyk alyş­ma­la­ry­nyň, eko­lo­gi­ýa we et­nog­ra­fi­ýa sy­ýa­hat­çy­ly­gy­nyň bel­li bir mak­sat­ly bi­le­lik­dä­ki mak­sat­na­ma­la­ry­ny taý­ýar­la­ma­gyň hem gel­je­gi­niň ulu­dy­gy­ny nyg­ta­dy.

Çy­ky­şy­nyň ahy­ryn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Türk­me­nis­ta­nyň «Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi» gör­nü­şin­dä­ki hyz­mat­daş­ly­gy do­wam et­dir­mä­ge we iş­jeň­leş­dir­mä­ge ça­lyş­ýan­dy­gy­ny we bu oňyn hem-de äh­mi­ýet­li işe sal­dam­ly go­şant goş­ma­ga taý­ýar­dy­gy­ny tas­syk­la­dy.

Öz­be­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Pre­zi­den­ti Şaw­kat Mir­zi­ýo­ýew hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze çuň ma­ny-maz­mun­ly çy­ky­şy, be­ýan eden anyk tek­lip­le­ri hem-de öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da­ky oňyn ga­ra­ýyş­la­ry üçin ho­şal­lyk bil­dir­di.

Sam­mi­te gat­na­şy­jy­lar hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li esas­da ýo­la goý­ma­gyň we ony anyk mak­sat­la­ra gö­nük­dir­me­giň, öza­ra gat­na­şyk­la­ryň tä­ze gu­ral­la­ry­ny iş­läp taý­ýar­la­ma­gyň, söw­da-yk­dy­sa­dy, ener­ge­ti­ka, ulag-ara­gat­na­şyk, “ýa­şyl” ener­ge­ti­ka, ho­wa­nyň üýt­ge­me­gi ýa­ly ugur­lar­da se­bi­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gy has-da iş­jeň­leş­dir­me­giň mö­hüm­di­gi­ni bel­läp, ma­ýa go­ýum hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňelt­mek, bi­le­lik­dä­ki inf­rast­ruk­tu­ra tas­la­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­mak, in­no­wa­si­ýa­la­ry, san­ly çöz­güt­le­ri gol­da­mak bo­ýun­ça anyk yla­la­şyk­la­ryň ga­za­nyl­jak­dy­gy­na ynam bil­dir­di­ler.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň “Mer­ke­zi Azi­ýa — Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi” gör­nü­şin­dä­ki bi­rin­ji sam­mi­te gat­naş­ma­gy Türk­me­nis­ta­nyň äh­li gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän ýurt­lar bi­len öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mä­ge yg­rar­ly­dy­gy­nyň no­bat­da­ky be­ýa­ny bol­dy. Şeý­le­lik­de, bu ýo­ka­ry de­re­je­li du­şu­şy­gyň ne­ti­je­le­ri Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry bi­len Ýew­ro­pa Bi­le­le­şi­gi­niň ara­syn­da söw­da-yk­dy­sa­dy, ma­ýa go­ýum, ulag, me­de­ni-yn­san­per­wer ul­gam­lar­da­ky gat­na­şyk­la­ry ös­dür­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ara alyp mas­la­hat­laş­makda we bu ugur­da bi­le­lik­dä­ki stra­te­gi­ýa­la­ry iş­läp taý­ýar­la­makda mö­hüm ähmiýete eýe bolar.

Çeşme: zamanturkmenistan.com.tm