Dil öwrenmek kämilligiň aýdyň beýanydyr

Dil öwrenmek kämilligiň aýdyň beýanydyr

Dil öwrenmek kämilligiň aýdyň beýanydyr 2025-03-08 6 Facebook Twitter Pinterest WhatsApp

Hä­zir­ki wagt­da Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan Wa­ta­ny­myz hal­ka­ra gi­ňiş­li­gin­de my­na­syp or­ny eýe­läp, dün­ýä ýurt­la­ry bi­len deň­hu­kuk­ly, dost­luk­ly we öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ýar. Şu nuk­daý­na­zar­dan, da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni kä­mil bil­ýän ýaş­la­ry taý­ýar­la­mak ze­rur bo­lup dur­ýar. Bu iş­le­riň ça­ga­lar bag­la­ryn­dan baş­lap, or­ta mek­dep­ler­de has-da çuň­laş­dy­ry­lyp ama­la aşy­ryl­ma­gy ýaş­la­ryň da­şa­ry ýurt dil­le­ri­ni has-da iç­gin öw­ren­mek­le­ri­niň ke­pi­li­dir. Da­şa­ry ýurt di­li­ni okat­ma­gyň hä­zir­ki za­man teh­no­lo­gi­ýa­la­ry bi­len ta­nyş, okuw­çy­nyň psi­ho­lo­gi­ýa-pe­da­go­gik aý­ra­tyn­lyk­la­ry­ny bil­ýän, usu­ly taý­dan so­wat­ly mu­gal­lym bu ugur­dan uly üs­tün­lik ga­za­nyp bi­ler. Çün­ki dil öw­ren­me­giň ne­ti­je­li­li­gi ça­ga­nyň ösüş döw­ri bi­len bag­ly­dyr, se­bä­bi ça­ga­nyň ir­ki ösüş döw­rün­de ýat bek­le­ýän söz­le­ri, söz­lem­le­ri onuň ha­ky­da­syn­da ömür­lik gal­ýar. Ça­ga­lyk­dan dil öw­ren­ýän ça­ga­nyň beý­ni­sin­dä­ki «söz­lük go­ry» beý­le­ki deň-duş­la­ry bi­len de­ňeş­di­ri­len­de has ösen­dir. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ni psi­ho­log hü­när­men­ler hem tas­syk­la­ýar­lar.
Di­li öw­ren­mek­de in­te­rak­tiw usul­la­ryň ula­nyl­ma­gy­nyň wa­jyp­dy­gy­na tu­ruw­baş­dan ün­si çek­mek is­le­ýä­ris. Mu­nuň özi sa­pak­da öza­ra iş­jeň­li­giň örän ýo­ka­ry bo­lan ýag­da­ýy­dyr, di­ňe bir mu­gal­lym bi­len okuw­çy­nyň däl, eý­sem, okuw­çy­la­ryň öz ara­la­ryn­da­ky iş­jeň­li­giň hem oňyn ne­ti­je ber­ýän usu­ly­dyr. In­te­rak­tiw usul­lar­da ýa­zuw en­dik­le­ri-de, söz­le­ýiş me­de­ni­ýe­ti-de gy­ra­deň ös­dü­ril­ýär.
Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň nyg­taý­şy ýa­ly, ösüp gel­ýän ýaş nes­le ata-ba­ba­la­ry­my­zyň öwüt-ün­dew­le­ri­niň esa­syn­da bi­lim we ter­bi­ýe ber­li­şi­ni has-da kä­mil­leş­dir­mek mil­li bi­lim ul­ga­my­nyň wa­jyp we­zi­pe­si bo­lup dur­ýar. Şo­ňa gö­rä-de, bi­lim öz­gert­me­le­ri­ni has-da iş­jeň­leş­dir­mek, bu işiň döw­rüň ta­lap­la­ry­na we hal­ka­ra ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk­ly­gy­ny üp­jün et­mek, pe­da­go­gik iş­gär­le­riň hü­när us­sat­lyk­la­ry­ny, iş ba­şar­nyk­la­ry­ny yzy­gi­der­li ös­dür­mek­de okat­ma­gyň usul­la­ry­ny na­za­ry­ýet we tej­ri­be taý­dan kä­mil­leş­dir­mek ba­bat­da­ky iş­le­ri ut­gaş­dy­ryp do­wam et­dir­mek mö­hüm­dir. Ýur­du­my­zyň bi­lim iş­gär­le­ri şu we­zi­pe­ler­den ugur alyp, öz iş­le­ri­ni göw­ne­jaý gu­ra­ýar­lar, dür­li bäs­le­şik­le­re, hal­ka­ra de­re­je­sin­dä­ki yl­my-ama­ly mas­la­hat­la­ra gat­naş­ýar­lar.
Köp dil öw­ren­mek we ony ýaş nes­le öw­ret­mek kä­mil­li­giň aý­dyň be­ýa­ny­dyr. Köp dil bil­me­giň dur­mu­şy äh­mi­ýe­ti örän uly bo­lup, ol hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry­nyň, dip­lo­ma­ti­ýa­nyň iş­jeň se­riş­de­si­dir. Dün­ýä­niň dür­li kün­jek­le­rin­den gel­ýän myh­man­la­ry mak­sa­da­la­ýyk gar­şy al­mak, olar bi­len işe­wür gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­mak, bu ugur­da ýü­ze çyk­ýan so­rag­la­ry çöz­mek üçin dür­li dil­le­ri öw­ren­me­giň hyz­ma­ty ulu­dyr. Şo­nuň ýa­ly-da, dün­ýä­niň yl­my ede­bi­ýat­la­ry bi­len ta­nyş­mak üçin hem da­şa­ry ýurt dil­le­ri mö­hüm bo­lup dur­ýar. Şeý­le­lik­de, da­şa­ry ýurt di­li­ni öw­red­ýän mu­gal­lym­la­ryň we hü­när­men­le­riň öňün­de bir­nä­çe pe­da­go­gik we­zi­pe­ler dur­ýar.
«Dil bi­len dün­ýä­ni ge­zer» diý­li­şi ýa­ly, dil öw­ren­mek wa­jyp­dyr. Biz – mu­gal­lym­lar dö­re­dip ber­ýän aja­ýyp müm­kin­çi­lik­le­ri üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza çuň­ňur ho­şal­ly­gy­my­zy bil­dir­ýä­ris. Goý, Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň jan­la­ry sag, ömür­le­ri uzak bol­sun, alyp bar­ýan asyl­ly iş­le­ri el­my­da­ma ro­waç­lyk­la­ra bes­len­sin!

Gül­ruh ŞA­JY­KO­WA,
Daşoguz welaýatynyň Görogly etrabyndaky daşary ýurt dillerini çuňlaşdyryp öwredilýän 65-nji orta mekdebiň mugallymy.

Çeşme: zamanturkmenistan.com.tm